အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္

{{{{ ဘယ္အခ်ိန္ အ႐ုဏ္တက္ပါသလဲ ? }}}}

နိဒါန္း ~
ဝိနေယာ နာမ ဗုဒၶသာသနႆ အာယု။
ဝိနည္းအ႒ကထာ စကားအရ ဝိနည္းပိဋကတ္သည္ သာသနာေတာ္၏ အသက္ျဖစ္သည္ဟု အဆက္ဆက္ေသာ ဆရာေတာ္မ်ား မိန္႔ၾကားခဲ့ၾကသည္။
ဝိနည္း သီလတရားသည္ သာသနာ့ဝန္ထမ္း ရွင္ရဟန္းမ်ား ေရွာင္လႊဲ၍မရေသာ အသက္ႏွင့္ထပ္တူက်င့္ရမည့္ သီလသိကၡာ က်င့္စဥ္ႀကီးျဖစ္သည္။
ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူခ်ိန္မွအစ သာသနာ့ဝန္ထမ္း ရွင္ရဟန္းတို႔၏မွီရာ ဆြမ္း-သကၤန္း-ေက်ာင္း-ေဆး ပစၥည္းေလးပါးႏွင့္ဆိုင္ရာ ဝိနည္း့ပညတ္ေတာ္တို႔ကို အ႐ုဏ္ႏွင့္ ဆက္စပ္၍ ပညတ္ေတာ္မူသည္။
လူဒါယကာ လူဒါယိကာမမ်ား၏ ဒါနျပဳျခင္းႏွင့္ ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္းဆိုင္ရာတို႔မွာလည္း ဥပုသ္ႏွင့္ဆက္စပ္ေနပါသည္။
ယင္းအရာမ်ားစြာ ႐ွိေနသည္ကို ေထာက္ဆေသာ္ ဘုရား႐ွင္၏ ဝိနည္းဥပေဒအရ အ႐ုဏ္ကိစၥသည္ အေရးႀကီးေသာ ကိစၥတရပ္ျဖစ္ေၾကာင္းမွ ထင္ရွားလွပါသည္။
ရဟန္း ရွင္လူ သူေတာ္စင္အမ်ားစုတို႔သည္
အေရးႀကီးသည့္ အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ကို ကြဲျပားျခာနားစြာ အတိအက် မသိၾကပါ။
အလြယ္တကူ သိရွိႏိုင္ရန္အတြက္ ေမတၱာက႐ုဏာ ေရွ႕ထား၍ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား ေရးသာၿပီးေသာ
က်မ္းစာအခ်ိဳ႕ႏွင့္ ၾသဝါဒကထာတို႔ကို စာအုပ္ငယ္ေလးအျဖစ္ ေရးသာအပ္ပါသည္။

အရွင္ဝဏၰိတ
ေတာရေက်ာင္း
အစင္႐ြာ၊ ေရးျမဳိ႕နယ္။
မြန္ျပည္နယ္။
၁၃၄၅-ခုႏွစ္၊ ေတာ္သလင္းလ။

နေမာ တႆ ဘဂေဝတာ အရေဟတာ သမၼသမၺဳဒၶႆ။

အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ကိုျပရာမွာ မိမိအယူဝါဒကို ျပျခင္းထက္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား ေရးသားၿပီးေသာ က်မ္းစာအခ်ိဳ႕ႏွင့္ ၾသဝါဒတို႔ကို ပိုမို ေလးနက္မည္ဟု ယူဆ၍ ထိုဆရာေတာ္ႀကီးတို႔၏က်မ္းစာ အယူအဆႏွင့္ ၾသဝါဒမ်ားကို ျပပါမည္။

( အဂၢမဟာပ႑ိတ -ဆရာေတာ္အရွင္ဥကၠံသာဘိဝံသ ) ေရးထားေသာ
(( အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ အဆံုးအျဖတ္က်မ္း )) မွ
အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ -
သာဓက ။  ။ သူရိယႆ၊ ေနမင္း၏။ ဥဒယေကာ၊ ထြက္ေပၚလာသည္မွ။ ပုေဗၺ၊ ေရွ႕နား၌။ ဥ႒ိတရံသိ၊ တက္လာေသာအေရာင္သည္။ အ႐ုေဏာနာမ၊ အ႐ုဏ္မည္၏။ (အဘိဓာနဋီကာ-၆၅-ဂါထာ )
ဆိုလိုရင္း။  ။ ေနထြက္သည္မွ ေရွ႕နား (ေနမထြက္ေသးမီ)၌ တက္လာေသာအေရာင္သည္ အ႐ုဏ္မည္၏ဟု ဆိုလိုသည္။
သာဓက။  ။ အ႐ုေဏာတိေစတၳ၊ အ႐ုေဏာ-ဟူေသာ ပါဠိေတာ္၌။
သူရိယုဂၢမနႆ၊ ေနထြက္ေပၚလာျခင္း၏။
ပုေရစေရာ၊ ေရွ႕သြားျဖစ္ေသာ။
ဝၯနဃနရေတၱာ၊ တိုးပြားလာေသာ ထူထဲေသာ အနီေရာင္ျဖစ္ေသာ။
ပဘာဝိေသေသာ၊ အေရာင္အထူးသည္။
အ႐ုေဏာ၊ အ႐ုဏ္မည္၏။
ဣတိ၊ ဤသို႔။
ဒ႒ေဗၺာ၊ မွတ္အပ္ပါေပ၏။
( ဝိမတိ-ဋီကာ၊ ၁၊ ၃၁၁ )

ဆိုလိုရင္း။  ။ အ႐ုဏ္ဟူသည္ ထြက္ေပၚလုဆဲဆဲေသာ ေန၏ ေရွ႕ေျပးျဖစ္ေသာ အနီေရာင္ အထပ္ထပ္တိုးပြားလာျခင္းေၾကာင့္ တခဲနက္ နီျမန္းေနေသာ အေရာင္အထူးပင္တည္း။ (ဝါ)
အနီေရာင္အျပင္ႀကီးသဖြယ္ျဖစ္ေပၚေနေသာ အေရာင္အထူးပင္တည္း-ဟု ဆိုလိုသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ေန၏ အေရာင္သည္သာလွ်င္ အ႐ုဏ္မည္၏။
တပါးေသာ အေရာင္သည္ အ႐ုဏ္မမည္ဟု မွတ္ရာ၏။

မွတ္ခ်က္။  ။ အနီေရာင္အျပင္ႀကီးသဖြယ္ျဖစ္ေပၚ၍ေနေသာ အခ်ိန္သည္ပင္ အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္မည္၏။

ေမး။  ။ ဤအ႐ုဏ္သည္ မ်က္ျမင္ျဖင့္သိအပ္ေသာ တရားမ်ိဳးေလာ။
ေျဖ။  ။ ဤအ႐ုဏ္သည္ကား မ်က္ျမင္ျဖင့္ သိအပ္ေသာ ပစၥဳပၸန္ ႐ူပါ႐ုံတရားသာလွ်င္တည္း။
မွန္းဆျခင္းျဖင့္ သိအပ္ေသာ တရားမ်ိဳးမဟုတ္ပါ။
စကၡဳဝိညာဏ္၏ အာရံုျဖစ္ေသာ အဆင္းအေရာင္ ႐ူပါရံုျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မ်က္ျမင့္ျဖင့္ သိအပ္ေသာ
ပစၥဳပၸန္တရားသာျဖစ္ပါသည္။
ဤကား ( ဝိနယာလကၤာရဋီကာ၊ ၁ ၊ ၂၃ ) အေျဖတည္း။

တနည္းအေျဖ
ဤအ႐ုဏ္မည္သည္ကား မ်က္ျမင္ျဖင့္ သိအပ္ေသာ ပစၥဳပၸန္ ႐ူပါရံုတရားမ်ိဳးလည္ ဟုတ္၏။
ဤသို႔ ျဖစ္သည္ရွိေသာ္ ဤသို႔ ျဖစ္ရာ၏ဟူ၍ မွန္းဆ၍ (အဖန္ဖန္ၾကံဆ၍) သိအပ္ေသာ တရားမ်ိးလည္း ဟုတ္၏။
ဤအ႐ုဏ္သည္ မွန္းဆျခင္းျဖင့္ သိအပ္ေသာ တရားမ်ိဳးလည္းဟုတ္၏ဟု ဘာ့ေၾကာင့္ သိႏိုင္သနည္း။
အကယ္၍ ေတာေတာင္စသည္ျဖင့္ မဖံုးကြယ္ရာ အရပ္ ျဖစ္ျငားအံ့။ နီေသာအေရာင္သည္ ထင္ရွား၏။ အကယ္၍ ဖံုးကြယ္ရာ အရပ္ျဖစ္ျငားအံ့။ ေနဝန္းကို ျမင္ေသာအခါမွ တစ္နာရီမွ်ေသာ္၎
ႏွစ္နာရီမွ်ေသာ္၎ ထိုအခ်ိန္အခါကို မွတ္သား၍ " ဤအခါ၌ အ႐ုဏ္တက္သည္ျဖစ္ရာ၏ "ဟု ဤသို႔မွန္းဆ၍ သိအပ္၏။

မွတ္ခ်က္။  ။ ဤစကားရပ္၌ တစ္နာရီ ႏွစ္နာရီဆိုသည္မွာ  ေရွးျမန္မာနာရီကို ဆိုလိုသည္။ စက္နာရီ ၂၄-မိနစ္သည္ ျမန္မာနာရီ တစ္နာရီျဖစ္သည္။
ဤအေမး အေျဖကို ေကာင္းစြာ ႏွလံုးသြင္း၍ ပညာရွိတို႔သည္ နီေသာအေရာင္ကိုသာလွ်င္ (အ႐ုဏ္ေရာင္)ဟူ၍  ယံုၾကည္အပ္၏။ ေကာင္းစြာမွတ္သားအပ္၏။

အဂၢမဟာပ႑ိတ ဆရာေတာ္ဦးၾသဘာသာဘိဝံသ (ေရး)
သုေတသန သ႐ုပ္ျပ အဘိဓာန္က်မ္း-မွ
ဤ၌ ျပလတၱံ ႔ေသာ အ႐ုဏ္အျပားႏွင့္ စကားရပ္တို႔ကား (ျပည္ေ႐ႊဆဇံေတာ္သမိုင္းကို ေရးသားသူ ဦးဝိသုဒၶ၏ဝါဒ) ျဖစ္၏။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔လည္း ႏွစ္သက္၏။

ပထမ အ႐ုဏ္သည္ ျဖဴေသာအဆင္း ရွိ၏။
ဒုတိယ အ႐ုဏ္သည္ အျဖဴရင့္ အဆင္းရွိ၏။
တတိယ အ႐ုဏ္သည္ နီေသာအဆင္း ရွိ၏။
စတုတၳ အ႐ုဏ္သည္ ျမည္း၏ခံတြင္းအဆင္း ရွိ၏။
မွတ္ခ်က္။  ။ ဆြမ္းစားျခင္း ဆြမ္းကပ္ျခင္းကိုမူကား
ပထမအ႐ုဏ္သည္ အလြန္ႏုေသးသည္ျဖစ္၍ မအပ္။
ဒုတိယအ႐ုဏ္သည္ မိုက္ေမွာင္ေသးသည္ျဖစ္၍  မေလွ်ာ္။
တတိယအ႐ုဏ္မွ ဆြမ္းကပ္ျခင္း ဆြမ္းစားျခင္းကို ျပဳအပ္၏။
စတုတၳအ႐ုဏ္ကား ေျပာဖြယ္မရွိ လင္းလြန္းၿပီ။

*** ဤ ဆရာေတာ္ႏွစ္ပါး၏ ဝါဒလည္း နီေသာ အေရာင္ကိုသာလွ်င္ အ႐ုဏ္ေရာင္-ဟူ၍ သတ္မွတ္ၾကသည္။

အဂၢဳမဟာပ႑ိတ မဟာစည္ဆရာေတာ္၏ ၾသဝါဒကထာ-မွ
အ႐ုဏ္ေရာင္ဆိုတာ ေနမထြက္မီက ေပၚလာတဲ့ ေန၏အေရာင္ ျဖစ္ေၾကာင္း အဘိဓာန္က်မ္း  စသည္မွာ  (( သူရေႆာ ဒယေတာ ပုဗၺဳ႒ိတရံသိ သိယာ႐ုေဏာ )) စသည္ျဖင့္၎၊
(( အ႐ုေဏာ က္ၪၥိ ရေတၱာ ))ဟူ၍၎ ျပဆိုထားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ နံနက္လင္းစျပဳတဲ့  အခ်ိန္မွာ ေနထြက္မည့္အရပ္ဆီသို႔ ေစာင့္ေမွ်ာ္ၾကည့္ေနယင္
ေနမထြက္မီ မိနစ္ ၅၀-ခန္႔ေလာက္မွာ စဥ္းငယ္နီေသာအေရာင္ ေပၚလာတာကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။
*** အဲ့ဒီ စဥ္းငယ္ နီတဲ့အေရာင္ ပီပီသသ ေပၚလာတဲ့ အခ်ိန္ကို အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္လို႔ မွတ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ။
အသုတ္ၿမိဳ႕ -ဆရာေတာ္ ဦးသုနႏၵ-၏ ၾသဝါဒကထာ မွ-
နံနက္အခါ အေရွ႕အရပ္မွ ထြက္ေပၚလာေသာ အလင္းေရာင္ အျဖဴေရာင္သည္ အ႐ုဏ္ေရာင္ မဟုတ္ေသး။ အ႐ုဏ္တက္သည္ မဟုတ္ေသး။
မဟုတ္ေၾကာင္းကို မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္ပါဠိေတာ္၊ ၎အ႒ကထာ။
စူဠဝါပါဠိေတာ္၊ ကခၤါအ႒ကထာစေသာ က်မ္းမ်ားမွာ ဆိုသည္။

ထိုအလင္းေရာင္ အျဖဴေရာင္သည္ ပစၥဳသသမယ-ေခၚေသာ မိုးေသာက္ခ်ိန္ျဖစ္သည္။
အေမွာင္ပယ္ေဖ်ာက္ အလင္းေရာက္စ , ေနေရာင္အထူးကို ပစၥဳသသမယဟုေခၚသည္။
ထိုပစၥဳသသမယ မိုးေသာက္ခ်ိန္သည္ ေနမထြက္မီ စက္-၁-နာရီ ၃၆-မိနစ္၌  ျဖစ္သည္။
ထိုအခ်ိန္သည္ ဝိနည္းေတာ္ အလိုအားျဖင့္ တဘက္ေသာေန႔သို႔ မကူးေသးေသာ ေနာက္ဆံုး
ပစၧိမယာမ္မွ်သာ ရွိေသးသည္။ အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ မဟုတ္ပါ။
ထို႔ေနာက္ နီေသာအေရာင္သို႔ ေရာက္လာေသာအခါမွ ပစၧိမယာမ္ကုန္ဆံုး၍ တဘက္ေသာေန႔သို႔ ကူးေျပာင္းသြားသည္လည္းမည္၏။
ဝိမတိဋီကာ၌ ( အ႐ုေဏာတိ ေစတၳ သူရိယုဂၢမနႆ ပုေရစေရာ ဝၯနဃနရေတၱဂ ပဘာဝိေသေသာတိ ဒ႒ေဗၺာ ) ဟူသည္ႏွင့္အညီ တခဲနက္နီေသာ အေရာင္ေပၚလာမွ အ႐ုဏ္တက္ေသာအေရာင္ဟု မွတ္အပ္သည္။
အဘိဓာန္ဋီကာ၌လည္း ( အ႐ုေဏာနာမ ယထာ မစၧႆ အကၡိ )ဟူ၍ ငါးၾကင္းမ်က္စိကဲ့သို႔ နီေသာအေရာင္သို႔ေရာက္မွအ႐ုဏ္တက္သည္ မည္၏ဟုဆို၏။
ဤကား မ်က္ျမင္ အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ျဖစ္သည္။
{{ အ႐ုဏ္ တက္ခဲေစ။ မြန္းတည့္ လြယ္ေစ }}ဆိုေသာ ပညာရွိမ်ား မိန္႔ဆိုထားသည့္အတိုင္း ပညာျဖင့္စဥ္းစားႏႈိုင္ခ်ိန္ၿပီးလွ်င္ ဝိကာလေဘာဇနသိကၡာပုဒ္မွစ၍ ေဆာက္တည္ထားၾကေသာ သိကၡာပုဒ္တို႔ကို ရဟန္းရွင္လူ သူေတာ္စင္တို႔သည္ ခ်မ္းသာစြာ က်င့္ႏိုင္ၾကပါေစေသာဝ္။  ။

ေမး။  ။ ဘယ္အခ်ိန္အ႐ုဏ္တက္ပါသလဲ ?
ေျဖ။  ။ အေရွ႕အရပ္က အနီေရာင္ , အနီရင့္ေရာင္ ပီပီသသ ေပၚလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ အ႐ုဏ္တက္ပါသည္။
ဆိုလိုရင္း။  ။ အနီရင့္ေရာင္သည္ ေအာက္ေျခမွာေနခဲ့ၿပီး အလင္း အျဖဴေရာင္ႀကီးကသာ
ေကာင္းကငျပင္ႀကီး တခုလံုးလိုမွာ လင္းျဖဴလ်က္ရွိေသာ အခ်ိန္ကို ဆိုလိုသည္။
ဤကား မ်က္ျမင္အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ျဖစ္သည္။
မ်က္ကြယ္ အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ကို စံခ်ိန္ အ႐ုဏ္ဇယားကြက္တြင္ ၾကည့္႐ႈပါ။ ။
ဤသို႔ေသာ ၾသဝါဒလာ စကားတို႔ကို ဖတ္႐ႈၿပီးေသာ ရဟန္း လူ ရွင္ သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႔သည္
ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားကို ေလးစားေသာ အားျဖင့္၎။
ဓမၼဝိနယ ေခၚ တရားေတာ္ကို အေလးဂ႐ုထားေသာအားျဖင့္၎။
အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ကို အထူးသတိထားၾကပါ။
အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ကို သိရွိၿပီးေသာ သူေတာ္ေကာင္းအေပါင္းတို႔သည္ မိမိ-မိမိတို႔ သိသည့္အတိုင္း အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ကို သတိထား၍ -
သပၸဳရိသဒါန သူေတာ္ေကာင္းအလႉ။
သပၸရိသသီလ သူေတာ္ေကာင္းသီလတရားမ်ားျဖစ္ေအာင္ ျပဳႏိုင္ က်င့္ႏိုင္ၾကပါေစကုန္သတည္း။